Chưa có văn bản pháp luật quy định

Theo Bộ Công an, hiện nay mới có khái niệm cửa khẩu biên giới đất liền, cửa khẩu cảng; đối với cửa khẩu đường hàng không, chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào quy định về khái niệm, phạm vi, biện pháp quản lý công tác bảo đảm ANTT…

Theo quy định pháp luật hiện hành, Thủ tướng Chính phủ có quyền uỷ quyền cho Bộ trưởng Bộ Công an thực hiện quyền áp dụng các biện pháp thực hiện kiểm soát đặc biệt tại các cửa khẩu, các chuyến vận chuyển bằng đường hàng không, đường biển, đường thuỷ nội địa, đường sắt và đường bộ khi có nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia nhưng chưa đến mức ban bố tình trạng khẩn cấp. Tuy nhiên, mới chỉ quy định việc áp dụng biện pháp kiểm soát đặc biệt tại cửa khẩu nói chung, chưa có quy định về trình tự, thủ tục thực hiện tại từng loại hình cửa khẩu riêng biệt, trong đó có cửa khẩu đường hàng không.

Đặc biệt, tình hình ANTT tại cửa khẩu đường hàng không vẫn diễn biến phức tạp. Việc chưa xác định phạm vi chính xác khu vực cửa khẩu đường hàng không dẫn đến lúng túng trong xác định thẩm quyền xử lý vụ việc, triển khai các biện pháp bảo đảm ANTT, áp dụng pháp luật đối với một số hành vi vi phạm cụ thể.

Cùng với đó, việc quản lý khu vực cách ly tại cửa khẩu đường hàng không đã được quy định nhưng chưa cụ thể, chặt chẽ. Đây là khu vực cần quản lý nghiêm ngặt vì quy chế pháp lý đối với hành khách trong khu vực này mang tính đặc thù, cần hạn chế tối đa người vào, ngoài hành khách xuất nhập cảnh. Người ở khu vực cách ly nhập cảnh mặc dù đã ở trên lãnh thổ Việt Nam nhưng về thủ tục là chưa nhập cảnh Việt Nam. Người ở khu vực cách ly xuất cảnh vẫn ở trên lãnh thổ Việt Nam nhưng về thủ tục là đã xuất cảnh. Do đó, việc áp dụng quy định pháp luật tại khu vực cách ly cũng sẽ có những đặc thù trong xử lý vụ việc.

Những nội dung quan trọng của dự thảo Nghị định

Theo Bộ Công an, việc xây dựng và ban hành Nghị định quy định quản lý, bảo đảm ANTT tại cửa khẩu đường hàng không nhằm hoàn thiện thể chế, pháp luật về công tác bảo đảm ANTT nói chung và công tác quản lý cửa khẩu đường hàng không nói riêng, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của các lực lượng trong công tác bảo đảm ANTT tại cửa khẩu đường hàng không, đặc biệt trong bối cảnh hoạt động xuất nhập cảnh qua đường hàng không chiếm tỷ lệ ngày càng lớn.

Đồng thời, khắc phục những vướng mắc, bất cập phát sinh từ thực tiễn thi hành các văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm an toàn tuyệt đối hoạt động của cửa khẩu đường hàng không, hoạt động xuất nhập cảnh tại cửa khẩu đường hàng không thuận lợi về mặt thủ tục nhưng cũng chặt chẽ về quy định; hoàn thiện cơ sở pháp lý, triển khai các biện pháp ngăn ngừa, phát hiện, đấu tranh, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật tại cửa khẩu đường hàng không.

Dự thảo Nghị định gồm 4 chương 17 điều; quy định việc quản lý, bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội tại cửa khẩu đường hàng không; khu vực cửa khẩu đường hàng không; trách nhiệm của các bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có cửa khẩu đường hàng không; trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành tại cửa khẩu đường hàng không. Sân bay quân sự phục vụ hoạt động xuất nhập cảnh của phương tiện quốc phòng, an ninh không thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định này.

Một trong những nội dung đáng chú ý của dự thảo Nghị định là trong tình huống khẩn cấp để bảo vệ an ninh quốc gia, Bộ trưởng Bộ Công an quyết định ngừng các chuyến bay đi và đến từ một hoặc một số cửa khẩu đường hàng không. Thời hạn ngừng các chuyến bay tại cửa khẩu đường hàng không không quá 24 giờ. Trường hợp cần kéo dài thời gian tạm ngừng chuyến bay, Bộ Công an kiến nghị Thủ tướng Chính phủ có biện pháp phù hợp đồng thời thông báo ngay cho cơ quan chức trách hàng không triển khai thực hiện.

Đối với các chuyến bay do Bộ Ngoại giao cấp phép bay thì phải thông báo ngay cho Bộ Ngoại giao về quyết định tạm ngừng chuyến bay. Nếu có căn cứ xác định có người xuất nhập cảnh trái phép trên chuyến bay hoặc để ngăn chặn hành vi xâm phạm an ninh quốc gia, Công an cửa khẩu có quyền quyết định tạm ngừng chuyến bay chưa cất cánh (chưa vào đường lăn cất cánh).

Thời hạn quyết định tạm ngừng chuyến bay chưa cất cánh là hai giờ. Trường hợp cần kéo dài thời gian tạm ngừng chuyến bay chưa cất cánh, Công an cửa khẩu báo cáo Bộ trưởng Bộ Công an quyết định và thông báo ngay cho cơ quan chức trách hàng không triển khai thực hiện... Toàn văn dự thảo Nghị định được đăng trên Cổng Thông tin điện tử Bộ Công an để lấy ý kiến đóng góp trong thời gian 2 tháng kể từ ngày đăng.